Fantan village is one of the places that beautifies Charentsavan community of Kotayk provience. It is located on the northern slope of Gutanasar mountain. The village with 1040 inhabitants has 230 households. They are mainly engaged in agriculture and field work.
In 1932, the people of the village moved here from the settlement called Tezkharab. Initially, the inhabitants of the village lived with the malaks. There were also other ethnic minorities in the village: Kurds and Yezidis. Now, only Armenians (many of whom are descendants of immigrants) and a few Yazidi families live in the village.
The covenant of the village
Simple, kind and extremely united – this is how Fantan’s people are. The Church of St. Mary the Virgin, built in the 19th century, is also located here. Every year, the second week of June is celebrated as the village covenant day. Fantantsi from different places gather in their native village and make a vow with joyful celebrations.
There are many stories related to the name of village. They say that there used to be many water resources in the village. At the beginning of the 20th century, the Gugh was called Sukhoi Fantan due to its absence. It was renamed and is still known as Fantan. Ցաբոք պետք է նշելը, որ մինչ օրս էլ գյուղը ունի ոռոքման ջի խնդիր։
Ֆանտանի դպրոցը, հուշարձանը և գութանասարը
Գյուղը ամենամեծ հրաշքը գութանասարն է, որը հայտնի է իր սև ավազի (լավայից առաջացած) հատվածով որը անպայման պետք է տեսնել և զգալ։ Գրեթե ամեն օր թե հայերը և թե շատ զբոսաշրջիկներ գալիս են այն տեսնելու և բնության գրկում միքանի ժամ անցկացնելու։
Ըստ ՖՄԴ-ի տնօրեն Ն. Աբրահամյանի 2019թ-ի «Մենք ենք մեր սարերը» հաղորդաշարին տված հարցազրույցի՝
Ֆանտանի դպրոցը հիմնադիրվել է 1903 թվականին և ունեցել է ընդհամենը 7 աշակերտ։ 1921-ից սկսած դպրոցը տարրականից փոխվել և անվանվել է յոթամյա, որում ունեցել են 35 աշակերտ։ 1935 – 1953 թթ-ին դպրոցը եղել է ութամյա, որտեղ սովորել է 45-ից 53 աշակերտ։ 1935 թվականից սկսած դպրոցը դարձել է միջնակարգ և այժմ կոչվում է՝ Ֆանտանի միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովերում է մոտ 120 աշակերտ։
Նույն հաղորդաշարը հարցրույց էր վերցրել նաև գյուղի վարչական ղեկավար Գ. Սաֆարյանի հետ, ով նշեց՝
Գյուղում կարող եք նաև գտնել հայրենական մեծ պատերազմին մասնակցած և զոհված քաջորդիների հուշարձանը։ Պատերազմին գյուղից մասնակցել է 300-ից ավել մարդ, որոնից ցավոք սրտի 100-ից ավելը զոհվել են։ Մասնակիցներ են եղել նաև Արցախյան պատերազմի ժամանակ, որի ընդացքում գյուղը չորսը զոհ է տվել։ Ֆանտանի ջոկատը մասնակցել է Տիգրան Մեծ ջոկատի կազմում։ Ի հիշատակ մեծն Տիգրան աշխարհազորային ջոկատի ազատամարտիկ Սուքիաս Աբրահամյանի այս այգում տեղադրվել է մի խաչքար։ Այստեղ հիշում են գյուղի բոլոր հերեսներին՝ թե Արցախյան պատերազմի, և թե երկրորդ աշխարհամարտի։
Գյուղի արտերում աճացնում են ցորեն, գարի, հաճար, և որ ամենակարևորն է՝ կտավատ։ Գյուղը հայտնի է ամբողջ հանրապետությունով իր կտավատի ձեթով։ Այն ունի բացառիկ բուժիչ հատկություններ և իր տեսակով միակն է։
Դե ինչ, եկեք մեր իսկական հայկական գյուղը՝ բացահայտեք այն, համտեսեք տարբեր բույսերից սառը ճզմման-ճմլման եղանակով ստացված բարձրօրակ յուղերը ու արդյքում բացահատեք հայաստան աշխարհի ևս մեկ գողտրիկ անկյուն։